គតិលោក ឬច្បាប់ទូន្មានខ្លួន ភាគ១០
រៀបរៀង ដោយ ឧកញ៉ាសុត្ដន្ដប្រីជា ឥន្ទ
ការផ្សាយរបស់មណ្ឌលវប្បធម៌ខ្មែរនៅស្វីស
**********************************************
រឿងភរិយានាយសំពៅនៅស្រុកយាវ័ណវតី
មានស្រីខ្លះចិត្ដសាវ៉ាប្រព្រឹត្ដជួ ហើយត្រលប់ជាកែខ្លួនវិញក៏មាន ដូចនិទាននាងភរិយា ចៅនាយសំពៅម្នាក់នៅស្រុកយាវ័ណវតី ថ្ងៃមួយនាយសំពៅចេញទៅជួញនាស្រុកឆ្ងាយ ទុកនាងភរិយាអោយនៅរក្សាគេហដ្ឋាន។ អែនាងភរិយានោះ លុះនាយសំពៅជាប្ដីទៅជួញយូរខែពុំទាន់មក មានចិត្ដរំជួលដោយរាគកិលេសក្រៃពេក ទើបគបប្រុសសហាយនាំមកដេកលើផ្ទះធ្វើសមគ្គសង្វាសរាល់វេលារាត្រី បិទក្ដីជួនោះពុំអោយអ្នកអែណាមួយដឹងលឺឡើយ អែនាយសំពៅទៅលក់ដូរយូរអស់កំនត់ហើយក៏ត្រលប់មកវិញ ឡើងពីសំពៅដើរទៅដល់ទ្វារផ្ទះស្រែកហៅភរិយាអោយបើកទ្វារទទួលខ្លួន។
អែមេភរិយាកំពុងនិទ្រា នឹង ប្រុសសហាយនៅលើផ្ទះ លុះបានលឺសំលេងប្ដីហៅអោយបើកទ្វារដូច្នោះ ក៏ភិតភ័យតក្កមា ទើបខ្សឹបប្រាប់ប្រុសសហាយថា «ស្វាមីខ្ញុំគាត់មកដល់ហើយ អ្នកអែងនឹងចេញទៅអីលូវនេះយល់ពុំបាន ព្រោះស្វាមីខ្ញុំគាត់នៅនឹងជន្ដើរផ្ទះនេះហើយ យល់ជារត់ចេញទៅមិនរួចខ្លួន បើដូច្នេះ ចូរអ្នកអែងលូនចូលទៅលាក់ខ្លួនពួនអាត្មា នៅ ក្រោមគ្រែនេះសិនចុះ ខ្ញុំនឹងចេញទៅទទួលស្វាមី ថាបើស្វាមីខ្ញុំគាត់ចូលមកដេកហើយ សឹមខ្ញុំមកនាំអ្នកចេញទៅជូនអោយផុតទ្វារផ្ទះ» ថាហើយនាងក៏អោយប្រុសសហាយនោះចូលទៅនៅក្រោមគ្រែ បិទបាំងដោយសំពត់ ដើម្បីមិនអោ យនាយសំពៅឃើញប្រុសសហាយ ហើយនាងចេញទៅបើកទ្វារអោយស្វាមីឡើងមកលើផ្ទះ នាំប្ដីចូលទៅកាន់ដំនេក និយាយចរចាប្រស្រ័យគ្នាអំពីការទៅស្វែងលាភស្រុកឆ្ងាយសព្វប្រការ លុះពេលយប់ជ្រៅនាយសំពៅក៏និទ្រាលក់ទៅ។ អែមេភរិយានោះ វាដេកពុំលក់ឡើយ វារំពឹងគិតថា «ស្វាមីអញនេះគាត់អុស្សាហ៍ទៅលក់ដូរជួញប្រែខ្វល់ខ្វាយរកទ្រព្យសម្បត្ដិមកចិញ្ចឹមអញ គ្មានគិតក្ដីហត់នឿយ ក្ដីលំបាកឡើយ គុណស្វាមីនេះពាក់កណ្ដាលនឹងបិតាបង្កើតជាម្ដង ដែលខ្លួនអញទៅគប់ប្រុសសហាយ ផាយជាផិតក្រៅចិត្ដស្វាមី ធ្វើក្ដីជួលាមកអាក្រក់ដូច្នេះ មិនគួរសោះឡើយ បើដូច្នេះគួគិតកាត់ក្ដីអាល័យពីប្រុសសហាយអោយដាច់ស្រលះ» គិតហើយក៏លូកដៃស្ទាបកាយស្វាមីមើល ដឹងថាស្វាមីនិទ្រាលក់ស្និទ្ធអិតសង្ស័យ ទើបចាប់យកក្រិះដ៏មុតថ្លាលបយាត្រាចុះចាកគ្រែដេក លូកដៃទៅស្ទាបរកប្រុសសហាយដែលពួននៅក្រោមគ្រែនោះអែង។
អែអាសហាយដែលក្រាបពួននៅក្រោមគ្រែ គ្រាន់តែលឺសូរជើងភរិយានាយសំពៅចុះមករកខ្លួន ក៏ត្រេកអរសំគាល់ថា នាយសំពៅដេកលក់ ភរិយានឹងមកទទួលខ្លួនជូនអោយផុតអំពីទ្វារផ្ទះតាមសញ្ញា ទើបវាវារចេញមកពីក្រោមគ្រែ ហើយចាប់ដៃមេសហាយ អែមេនោះ ក៏ចាក់ដោយក្រិះត្រូវត្រង់បំពង់កធ្លុះរហូតដួលដាច់ខ្យល់ស្លាប់មួយរំពេច ទើបមេនោះយកសំពត់បិទមុខរបួសមិនអោយលោហិតចេញច្រើន ហើយលើកខ្មោចនោះផ្អែកពឹងនឹងសសរបញ្ឈរទុកស្រេចហើយ ក៏ដើរលបៗឡើងទៅដេកខាងប្ដី យកដៃអង្រួនដាស់ប្ដីអោយដឹងខ្លួន ហើយក្លែងពោលកលអុបាយខ្សឹបប្រាប់ប្ដីថា ចោរ ឡើងមកឈរអែបនឹងសសរផ្ទះយើង វាប្រុងនឹងចូលមកលួចទ្រព្យសម្បត្ដិយើងហើយ។ នាយសំពៅបានស្ដាប់មេភរិយា ប្រាប់ដូច្នោះ ក៏ស្ទុះក្រោកចាបលំពែង ចុះចាកគ្រែម្នីម្នារវារ ទៅចាក់ខ្មោចនោះដួលចុះនៅទីនោះអែង អែមេភរិយា លុះក្លែងបញ្ឆោតប្ដីអោយចាក់ខ្មោចសហាយហើយ ទើបនិយាយថា «ការដែលអ្នកសំលាប់ចោរស្លាប់នៅលើផ្ទះនេះពួកមហាជនទាំងឡាយ នៅជិតខាងគេពុំដឹងលឺឡើយ ក្រែងការនេះបែកដឹងដល់លោកអ្នករាជការ ថាយើងសំលាប់មនុស្ស ដូច្នេះទោសនេះ នឹងធ្លាក់ដល់អ្នកដល់ខ្ញុំ ដូច្នេះតើអ្នកនឹងគិតបិទបាំងយ៉ាងណាអោយសូន្យការនេះ»។
នាយសំពៅបានស្ដាប់មេភរិយាថាដូច្នោះ ក៏ទុញទាល់គំនិតគិតមិនយល់ផ្លូវ ទើបប្រឹក្សានឹងភរិយាថា «សពអាចោរនេះ បើទុកនៅលើផ្ទះយើង តែដល់ពេលព្រឹកឡើង គង់មានគេដឹងលឺបែកការដល់រាជការជាប្រាកដ ដូច្នេះតើនាងជួយគិត អោយផុតក្ដីអន្ដរាយ ឃើញអុបាយកលដូចម្ដេចយើងធ្វើតាម»។
អែមេភរិយាក៏តបថា «ខ្ញុំគិតអោយសែងយកខ្មោចនេះទៅចោលក្រោមដើមខ្នុរ ក្នុងវត្ដលោកសង្ឃនៅខាងក្រោយភូមិយើងនេះ តែដល់ព្រឹកឡើងព្រះសង្ឃក្នុងអារាមនោះ លោកនឹងបបួលគ្នាយកខ្មោចនេះ ទៅដុតជាមិនខាន ទោះជាការនេះដឹងដល់រាជការក៏គង់ពុំមាននរណាចេញជាតួចោទឡើយ គឺដឹងតែយើងប្ដីប្រពន្ធពីរនាក់ប៉ុណ្ណោះអែង»។ អែនាយសំពៅ បានស្ដាប់អុបាយមេភរិយាដូច្នោះក៏យល់តាម ទើបតបថា «គិតនេះត្រូវល្អហើយ តែយើងនឹងដាស់ពួកខ្ញុំកំដរ អោយវាជួយសែងខ្មោចនេះទៅចោល ក្រែងមិនស្ងាត់ បើដូច្នេះនាងគ្រាន់តែជូនបងទៅចុះ ចាំបងពបីខ្មោចនេះទៅ» ថាហើយនាយសំពៅក៏ចាប់ពខ្មោចចេញទៅកាន់អារាម នាងភរិយាតាមទៅជាមួយគ្នា លុះដល់អារាមឃើញដើមខ្នុរធំ១ដើមមានផ្លែច្រើន នាយសំពៅក៏ដាក់ខ្មោចបញ្ឈរផ្អែកនឹងដើមខ្នុរនោះអែ ហើយប្ដីប្រពន្ធក៏នាំគ្នាវិលមកកាន់គេ ហដ្ឋាននៃអាត្មាវិញហោង។
ថ្លែងចៅអធិការវត្ថនោះ លុះដល់ពេលទៀបនឹងភ្លឺស្វាង ក៏គ្រងត្រៃចីវរកាន់ឈើច្រត់ចុះចាកកុដិ ដើរបោសអាវាស បោសទៅៗ បែរទៅឃើញសាកសពឈរពឹងនៅនឹងដើមខ្នុរធំ គិតថាជាចោរលួចខ្នុរ ទើបលោកក្រោធខឹងស្ទុះលបអែបនឹងម្លប់ឈើចូលទៅជិត ហើយស្រែកថា អះពះអាកំនាចកាចកិងវាលេងខ្នុរលោកសង្ឃហើយតើ ថាហើយក៏វាត់ឈើច្រត់ត្រូវសាកសពនោះដួលចុះស្ងៀមនៅ លោកចៅអធិការក៏ភ័យខ្លួន គិតថាអាត្មាវាយត្រូវត្រង់កន្លែងសំខាន់ ទើបចូលទៅមើល ក៏ដឹងថាមនុស្សត្រូវអាវុធគេ ហើយគេនាំយកមកដាក់ផ្អែកទុកនឹងដើមខ្នុរនេះ ទើបគិតថា ក្នុងខណៈដែលអាត្មាវាយ ខ្មោចនេះដួលនោះ អាត្មាបានស្រែកថា អាចោរលួចខ្នុរ ព្រះសង្ឃសាមណេរទំនងជាបានលឺហើយ អីលូវនេះមនុស្សមកស្លាប់ក្រោមដើមខ្នុរនេះ ពួកព្រះសង្ឃសាមណេរក្នុងអារាមមុខជាគេថាអញសំលាប់ចោរលួចខ្នុរ ទុកជាប្រាប់គេដោយពិតថា ខ្មោចនេះគេយកមកដាក់ពឹង នឹងដើមខ្នុរនេះ ក៏គង់គេមិនជឿ គង់គេដិតចិត្ដសង្ស័យពិគ្រោះមើល ជាមិនផុតក្ដីមន្ទិលទៅបាន បើដូច្នេះគួរដើរអុបាយកោរសក់ក្បាលខ្មោចនេះ ហើយសំលៀកបំពាក់ស្បង់ចិពរដូចសាមណេរ ហើយប្រាប់គេអែងអោយដឹងថា មានសាមណេរអិតញាតិជាអគន្ដុក កើតរោគបច្ចុប្បន្នស្លាប់យ៉ាងនេះទើបអញផុតក្ដីមន្ទិលអិតមាននរណាថាអញតទៅ។ លោកចៅអធិការគិតដូច្នេះហើយ ក៏ចូលទៅទាញអូសខ្មោចនោះលើកទៅដាក់លើសាលាកណ្ដាលអារាម ទើបយកសំពត់លឿងមកឃ្លុំរុំព័ទ្ធសពនោះទុកតែមុខ ហើយយកកន្ត្រៃមកកាត់សក់ទុកតែត្រឹមពាក់កណ្ដាលចង្គុលីដូច យ៉ាងសាមណេរដើម្បីមិនអោយនរណាសង្ស័យ លុះអរុណរះឡើង លោកចៅអធិការប្រកាស ប្រាប់ភិក្ខុសាមណេរទាំងពួងថា វេលាយប់មិញពេលម៉ោង៤ប្លាយ យើងចុះទៅបោសអារាម ឃើញសាមណេរមកដេកស្លាប់នៅលើសាលា មិនដឹងជាមកពីអារាមណា ជាសពអនាថាអិតញាតិមិត្ដ ធ្លាក់មកនៅអារាមយើងយើងដូច្នេះ ចូរលោកទាំងឡាយ ទៅឃោសនាពួកសប្បុរសបណ្ដាដែលមានសទ្ធា មកជួយបូជាសពនេះ ជាការធ្វើបុណ្យយកបុណ្យទាំងអស់គ្នា។
អែព្រះសង្ឃសាមណេរបានលឺពាក្យលោកគ្រូដូច្នោះ ក៏នាំគ្នាចេញទៅឃោសនាប្រាប់ញាតិញោមទីទៃៗ តាមពាក្យលោកចៅអធិការនោះអែង។ អែមេភរិយានាយសំពៅ លុះវេលាភ្លឺស្វាងហើយក៏អង្គុយនៅមាត់ទ្វារផ្ទះ រង់ចាំស្ដាប់សេចក្ដីនោះ លុះបានលឺលោកសង្ឃសាមណេរ ត្រាច់មកឃោសនាអ្នកស្រុកថា មានសាមណេរអិតមានមាតាបិតាញាតិកា មកស្លាប់លើសាលាដូច្នោះ ក៏កើតក្ដីសង្ស័យឆ្ងល់ក្នុងចិត្ដគិតថា មិនមែនជាសាកសពប្រុសសហាយអញនោះទេដឹង? បើដូច្នេះចាំទៅមើលអោយច្បាស់សិន គិតហើយក៏រៀបទៀនធូបស្លាម្លូ លាស្វាមីថានឹងទៅជួយបុណ្យលោកគ្រូ ហើយនឹងស្ដាប់ការណ៍នោះផង។ នាយសំពៅក៏បើកអោយទៅតាមក្ដីប្រាថ្នា មេនោះក៏ចរយាត្រាទៅកាន់អារាម មិនបានឃើញសពប្រុសសហាយ ក៏រឹងមានក្ដីសង្ស័យខ្លាំង ទើបឡើងទៅលើសាលាដែលតំកលសព ហើយបើកសំពត់គ្របមុខខ្មោចមើល ក៏ចាំបានថា ជាខ្មោចប្រុសសហាយខ្លួនប្រាកដ មេនោះមានចិត្ដអាណិតអាល័យដោយធ្លាប់បានរួមសង្វាស្នេហានឹងគ្នាមក អត់ទឹកភ្នែកមិនបាន ក៏យំសោកអាល័យប្រុសសង្សារថា។
ប្រុសអើយអ្នកប្រុស កាលអ្នកនៅរស់ ម្ដេចអ្នកមិនបួស ដល់មកក្ស័យប្រាណ ទើបបានទ្រង់ផ្នួស លោកណាបំបួសអ្នកជាសាមណេរ។ អែលោកចៅអធិការបានលឺភរិយានាយសំពៅយំរៀបរាប់ដូច្នោះ ក៏តក់ស្លុតព្រះទ័យ គិតថាខណៈដែលអញបំបួសខ្មោច នាវេលារាត្រីនេះ ពុំមាននរណាមួយអាចឃើញអាចដឹងឡើយ នេះហេតុអ្វីក៏នាងភរិយានាយសំពៅមកយំរៀបរាប់ត្រង់អុបាយដែលអញធ្វើនោះអេះ បើដូច្នេះខ្មោចនេះ នឹងទុកយូរទៅពុំបាន ឃើញថានឹងកើតហេតុ គិតហើយលោកចៅអធិការនាំពួកអុបាសកអុបាសិកា ភិក្ខុសាមណេរចាត់ចែងលើកសពដាក់លើជើងថ្ករ ហើយអុចភ្លើងដុតខ្មោចនោះតាមបវេណីហោង។
អែមេភរិយានាយសំពៅមានក្ដីអាលោះអាល័យអាប្រុសសហាយ ក៏យំក្លាងអុជទៀនធូបសូមស្មាលាទោសនឹងសពនោះ ថា អ្នកចែកថានទៅហើយ កុំបីចងពៀរវេរាកម្មតទៅមុខឡើយ លុះដុតខ្មោចស្រេចហើយ ក៏លាលោកចៅអធិការទៅកាន់គេហដ្ឋាន។ អែនាយសំពៅ អង្គុយរង់ចាំមើលផ្លូវនាងភរិយា លុះបានឃើញនាងភរិយា មានមុខមាត់សៅហ្មងមកដូច្នោះ ក៏តក់ស្លុតចិត្ដដោយសំគាល់ថារឿងដែលខ្លួនធ្វើនាវេលារាត្រីនោះក្រែងមិនជិត ទើបសួរទៅភរិយាថា នាងចេញទៅជួយដុតសពនោះបានដឹងលឺកិច្ចការយ៉ាងណាខ្លះ បានជាវិលមកមានទឹកមុខមិនសប្បាយ ជាខ្មោចដែលយើងយកទៅ ចោលនោះ រឺមិនមែនទ។
នាងភរិយា ក៏ថ្លែងសេចក្ដីអោយស្ដាប់ ហើយថា ខ្ញុំទៅជួយដុតសពនោះបានក្លែងធ្វើកលអុបាយយំសោកហាក់ដូចជាស្រលាញ់សព ដើម្បីបិទបាំងសេចក្ដីនោះ ទោះមានមាត្រា(?)ថាយូរទៅខាមុខ រឿងនេះមិនជិតដិត មានរាជការមកអង្កេត ពិចារណារកខ្លួនអ្នកសំលាប់នោះ គង់មិនមានក្ដីសង្ស័យ។ ខ្ញុំយំសោកការពោរក្ដីយ៉ាងនេះ ខ្ញុំនឹងបានយំសោកអាល័យ ចោរដែលអ្នកសំលាប់នោះ ក៏អិតអង្គឺមាន។
នាយសំពៅបានលឺដូច្នោះ ក៏ត្រេកអរសប្បាយចិត្ដ និយាយថា គាប់គុណនាងពេកហើយ (កកន : គាប់ទំនងជាពាក្យសៀម ថាខបគុណ មានន័យថា អរគុណ (កឈ)) ត្បិតអាថិកំបាំងទាំងនេះ ក៏ដឹងតែនាងម្នាក់អែង ថាបើនាងមិនករុណានាំសេចក្ដី ទៅប្រាប់ដល់សេនាបតីថា យើងសំលាប់មនុស្ស យើងក៏នឹងដល់ក្ដីវិនាសដោយអាជ្ញាមហាក្សត្រពុំខាន ថាហើយខំថ្នាក់ថ្នមចិត្ដនាងភរិយាតាំងពីថ្ងៃនោះមក ទុកជាមេភរិយានិយាយគំហកគំហិន មាក់ងាយយ៉ាងណាក្ដី ក៏នាយសំពៅជាប្ដីពុំហ៊ានតបតអោយក្រោធខឹង ព្រោះខ្លួនពុំបានដឹងក្នុងអុបាយមាយា គឺស្រ្ដីប្រព្រឹត្ដជួដឹងខ្លួនជាខុស គិតកលអុបាយលលួង ស្វាមី។ អោយលង់វង្វេងកំហែងបានតាមចិត្ដទៅផ្សេងៗហោង។
ចប់តំរាចៅក្រមកោង ជាគតិទី៦៥
ក្បួនគតិលោក | មានរឿងយោងយោក | ប្រៀបប្រាយតួយ៉ាង |
គតិបុរាណ | ក៏មានបែបអាង | លោកតែងម្យ៉ាងៗ |
តែពុំពិស្ដារ។ | ||
ខ្ញុំទីអុកញ៉ា | សុត្ដន្ដប្រីជា | នាមអិន្ទាចារ្យ |
លើកឡើងលំដាប់ | ជាច្បាប់វិត្ថារ | កែដោយវោហារ |
ចងជាវគ្គៗ។ | ||
សេចក្ដីស្ដាប់ងាយ | សំរាប់និយាយ | យករូបរឿងដាក់ |
ប្រៀបធៀបលោកិយ | ចាស់ថ្មីប្រចក្ស | អញ្ជើញអស់អ្នក |
ស្ដាប់យកជាច្បាប់។ | ||
មួយបើពាក្យណា | ដែលខ្ញុំលិខា | សរសេរតាមស័ព្ទ |
ស្ដាប់ពុំចូលចិត្ដ | ត្បិតពុំធ្លាប់ស្ដាប់ | អញ្ជើញសារសព្ទ |
សាកសួរអ្នកប្រាជ្ញ។ | ||
កុំគិតប្រមាថ | ប្រមាណកែគាត់ | ខ្លួនអែងល្ហេចល្ហាច |
ស័ព្ទសែរាក់ជ្រៅ | ស្រេចនៅអ្នកប្រាជ្ញ | ទើបលោកអង់អាច |
ប្រែប្រាយប្រាប់បាន។ |
ចប់ភាគទី១០តែប៉ុណ្ណេះ