ប្រជុំរឿងព្រេងខ្មែរ
ការផ្សាយរបស់មណ្ឌលវប្បធម៌ខ្មែរនៅស្វីស
© គស ២០១២ ពស ២៥៥៦
****************************************
១៤ - រឿងបឹងទុំលែង(1)
នៅខេត្ដបាត់ដំបង
ថ្ងៃសៅរ៍ ទី27.កុម្ភៈ 2016.ម៉ោង 9:07
បើយើងធ្វើដំណើរតាមផ្លូវជាតិលេខ៥ ពីភ្នំពេញទៅខេត្ដបាត់ដំបង ដល់ទៅឃុំគួយជីកដី ក្នុងស្រុកមោងរិស្សី ហើយចុះពីថ្នល់ជាតិតាមផ្លូវជើង ចេញពីសាលាស្រុកមោងរិស្សី ឈមមុខទៅទិសអាគ្គេយ៍ចំងាយប្រហែល១០ គីឡូម៉ែត្រ រឺ ដើរចុះពីថ្នល់ជាតិកាត់ត្រង់ស្ថានីយ៍រថភ្លើងទៅស្វាយព្រៃ ដែលនៅខាងកើតសាលាស្រុកមោងរិស្សី ៧គីឡូម៉ែត្រ រួចឈមមុខទៅទិសទក្សិណ ចំងាយប្រហែល៤ គីឡូម៉ែត្រ យើងនឹងឃើញបឹងមួយហៅថា «បឹងទុំលែង» មានទទឹងប្រមាណ១០០ម៉ែត្របណ្ដោយ៤០០ម៉ែត្រ។
បឹងនោះសព្វថ្ងៃជាបឹងសក្ដិសិទ្ធិ មានមច្ឆាជាតិគឺត្រី អណ្ដើកជាដើម ច្រើនណាស់ ដោយហេតុអ្នកស្រុកពុំហ៊ានទៅមករកធ្វើនេសាទកម្ម ហើយមានទាំងម្រឹគជាតិ គឺ ប្រើស ក្ដាន់ ឈ្លួស រមាំង ជាដើម។ នៅក្នុងព្រៃជុំវិញបឹងនោះផង ជាទីចូលចិត្ដដល់ពពួកអ្នកបរបាញ់ក្រៃពេក។ រឿងព្រេងទាក់ទងនឹងដើមកំណើតនៃបឹងនោះ មានដំណាលដូចតទៅនេះ៖
តាមចាស់តំណាលតៗគ្នាមកដរាបដល់សព្វថ្ងៃនេះថា កាលពីព្រេងនាយមានព្រះមហាក្សត្រមួយព្រះអង្គ មានបុណ្យបារមីអស្ចារ្យណស់។ ថ្ងៃមួយព្រះអង្គគង់លើសត្វរមាស ជាព្រះរាជយានជាមួយនឹងទម័កម្នាក់ឈ្មោះនាយទុំ ដើម្បីទៅក្រសាលនឹងស្រីម្នាក់ឈ្មោះ នាងមុខរាហ៍។ លុះទ្រង់ធ្វើព្រះគមនាការទៅដល់ភូមិមួយ បានទតព្រះនេត្រទៅឃើញស្រ្ដីម្នាក់មានលំនាំប្រហែលនាងមុខរាហ៍ តែទ្រង់ទតបញ្ជាក់ទៅទើបទ្រង់ជ្រាបច្បាស់ថា មិនមែននាងមុខរាហ៍ទេ ក៏ទ្រង់យាងចាកចេញពីទីនោះហួសទៅទៀត កាលទ្រង់យាងហួសទៅ ទ្រង់កាត់សំដៅគេហដ្ឋាននាងមុខរាហ៍ លុះដល់ហើយស្ដេច យាងចុះពីខ្នងរមាស អោយនាយទុំចងរមាសនោះនៅក្រោមដើមក្រសាំងមួយ ហើយស្ដេចយាងទៅក្រសាលនឹងនាងមុខរាហ៍ទៅ ។ អែនាងមុខរាហ៍កាលបានសំណេះសំណាល នឹង ព្រះមហាក្សត្រតាមកាលលោកិយហើយក្រាបបង្គំទូល សួរព្រះមហាក្សត្រថា «ព្រះអង្គស្ដេចយាងមកនេះ ដោយយានអ្វី?» ព្រះរាជាទ្រង់តបថា «បងមកដោយរមាស បងចងទុកក្រោមដើមក្រសាំងអែនោះ» ។ រមាសស្ដាប់មិនច្បាស់ លឺតែថា រមាសក្រមាំង ក៏នឹកក្នុងចិត្ដថា ព្រះមហាក្សត្រថា ខ្លួនជាសត្វក្រសាំងទៅវិញ ក៏មានសេចក្ដីទោមនស្សដោយនឹកឃើញថា «អញមានសេចក្ដីស្មោះត្រង់នឹងលោក យកអាសារលោក ខំជូនលោកមកទាំងយប់ ទាំងអាធ្រាតអត់ដំណេកស្រេកអង្គុយ លោកទៅជាថាអែងក្រសាំងទៅវិញ» នឹកហើយរមាសក៏បោលដ្ដាច់ខ្សែពីដើមក្រសាំងទៅ។ អែនាយទុំក៏ខំរត់តាមជាប់ពីក្រោយរមាសទៅដែរ។
អែព្រះមហាក្សត្រកាលបើទ្រង់ជ្រាបថា រមាសបោលផ្ដាច់ខ្សែដូច្នេះហើយ ស្ដេចក៏ធ្វើគមនាគមទៅតាមដែរ។ លុះនាយទុំតាមទាន់ត្រង់វាលមួយ ក៏តោងកន្ទុយរមាសជាប់ តែរមាសពុំព្រមឈប់សោះ។ នាយទុំបានឈរជ្រែងជើងទប់ដី ដីក៏របើកទាំងផ្ទាំងៗ ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ទតឃើញដូច្នោះ ក៏ទ្រង់ស្រែកពីក្រោយថា «ទំលែងៗ» ទើបនាយទុំលែងរមាសនោះ។ អែរមាសក៏បោលចូលព្រៃបាត់ទៅ ជាប់ទាំងអានដែលនៅលើខ្នងនោះទៅផង។
ព្រះមហាក្សត្រខ្ញាល់ណាស់ ទ្រង់ដាក់បន្ដាសាដល់សត្វរមាសនោះថា ពូជអាអែងចាប់ពីថ្ងៃនេះតទៅ ត្រូវស៊ីតែបន្លាជាអាហារ និង ផឹកតែទឹកល្អក់ជាដរាប។ ព្រោះហេតុដូច្នោះអែង បានជានៅសើខ្នងសត្វរមាសទាំងឡាយ សព្វថ្ងៃនេះមានស្រទាប់លើខ្នង សន្ឋានដូចជាគេចងអានទុក ស្បែកក៏ក្រហេងក្រហូងជាច្រើនស្រទាប់ ជាទីជ្រកនៃសត្វក្អែប និង ខ្ទួយ ហើយស៊ីតែឈើ រឺ វល្លិណាដែលមានបន្លាជាអាហារ ផឹកតែទឹកល្អក់ ទោះបីទឹកថ្លាក៏វាយកជើង កូរអោយទាល់តែល្អក់សិន ទើបបានផឹក ដោយត្រូវបន្ដាសាព្រះមហាក្សត្រតាំងពីពេលនោះអែង។
អំពីបឹងទុំលែងទៅភូមិមុខរាហ៍នោះ មានចំងាយប្រហែល៨គីឡូម៉ែត្រ។ បើត្រូវការទៅបឹងទុំលែង ទៅភូមិមុខរាហ៍ យើងត្រូវធ្វើដំនើរឈមមុខទៅទិសខាងកើតចំងាយ៨គីឡូម៉ែត្រទើបបានទៅដល់ភូមិនោះ។ តំបន់ដែលព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ទតព្រះនេត្រឃើញស្រ្ដីម្នាក់ប្រហែលនាងមុខរាហ៍នោះហៅថា ភូមិប្រហែល ជាប់រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះគេ ហៅក្លាយមកថា ភូមិប្រហាល រឺ ប៉ាហារទៅវិញ។ អែភូមិប្រហាលសព្វថ្ងៃនេះនៅក្នុងឃុំតាលោ ស្រុកបាកាន ខេត្ដពោ ធិសាត់។ បើធ្វើដំណើរពីភូមិប្រហាល ទៅភូមិមុខរាហ៍ត្រូវចេញឈមមុខទៅទិសពាយព្យប្រមាណជាង៧ រឺ ៨គីឡូម៉ែត្រទើបបានទៅដល់ភូមិមុខរាហ៍នោះ។
ជាទំនៀមនៅបឹងទុំលែងនោះ អ្នកស្រុកតែងហាមឃាត់ អស់ពួកមន្រ្ដីដែលឈរត្រួតត្រា លើស្រុកមោងរិស្សីនោះ មិនអោយដើរកាត់មុខ គឺខាងកើតបឹងនោះឡើយ អោយដើរបានតែពីក្រោយដោយហេតុថា បើមន្រ្ដីណាដើរកាត់មុខបឹង គេថាមន្ត្រីនាះនឹងត្រូវខូចបុណ្យថ្លស់យស រឺ ត្រូវរាជការផ្លាស់ចេញពីស្រុកនោះ ដោយឆាប់រហ័ស ម្លោះហើយអស់លោកណាដែលនិយមជឿតាមទំនៀមនោះ មិនហ៊ានប្រព្រឹត្ដកន្លងពាក្យហាមនោះឡើយ។
(១) ស្រង់ពីអែកសាររបស់ក្រុមជំនុំទំនៀមទំលាប់លេខ ២៧-០០៦ រៀបរៀងដោយលោក គឹម សាន នៅភូមិក្សាមស្រុករលៀបៀរ ខេត្ដកំពង់ឆ្នាំង។