គតិលោក ឬច្បាប់ទូន្មានខ្លួន ភាគ៥
រៀបរៀង ដោយ ឧកញ៉ាសុត្ដន្ដប្រីជា ឥន្ទ
ចម្លងតាមការផ្សាយរបស់ពុទ្ធសាសនបិណ្ឌត្យ
**********************************************
ទស្សនៈអ្នកចុះផ្សាយ : រឿងនិទាន នៅក្នុងគតិលោក ឆ្លុះបញ្ចាំង ពីដំណើររបៀបរបប នៃការរស់របស់សង្គមមនុស្សក្នុងគ្រប់សម័យកាល ព្រោះ «គតិលោក» បាននិយាយអំពីការប្រព្រឹត្ដទៅរបស់មនុស្ស។ ពីសម័យមួយ ទៅសម័យមួយ មិនថាតែសម័យបច្ចុប្បន្ន មានបច្ចេកវិជ្ជាខ្ពង់ខ្ពស់ (កុំព្យូទ័រ) សម័យដើម សម័យព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធចៅ មានមនុស្សត្រាស់ដឹង ព្រះអរហន្ដដ៏ច្រើន យ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ជៀសមិនផុត នៅតែមានមនុស្សល្អ មនុស្សអាក្រក់ មនុស្សឆោតល្ងង់ មនុស្សប្លម បោកប្រាស់គ្នាជារៀងរហូតមក។....[អានបន្ដ]
ព្រះមហិស្សរាធិបតីសាងលោក
ថ្ងៃសុក្រ ទី10.កក្កដា 2015.ម៉ោង 23:17
និទានព្រះមហិស្សរាធិបតិ គឺព្រះអីសូរសាងលោក កាលសាងលោកសូរេចហើយ ព្រះអីសូរហៅពួកសត្វចតុប្បាទ ទ្វេបាទ អបាទ ពហុបាទ ទាំងឡាយចូលមកកាន់ទីប្រជុំ ដើម្បីនឹងសួរសេចក្ដីសុខទុក្ខសព្វសត្វ តើសត្វពួកណា គាប់ចិត្ដ នឹងរូបកាយខ្លួនរឺពុំគាប់ចិត្ដនឹងរូបកាយខ្លួនទេ នឹងកែប្រែជាថ្មីតាមក្ដីប្រាថ្នារបស់សត្វលោកទាំងពួង។
កាលទ្រង់សួរនោះ គឺទ្រង់សួរស្វាជាមុនថា «ហៃចៅពានរ រូបកាយបាអែងដែលយើងសាងអោយមានអវយវយ៉ាងនេះ តើចៅគាប់ចិត្ដពេញចិត្ដហើយរឺ ៗនៅមានក្ដីទាស់ត្រង់ណាខ្លះ ចូរចៅថាទៅមើល នឹងកែប្រែជាថ្មីទៀត»។ ឯពានរមើលទោសឯងមិនយល់ សំគាល់ថា រូបខ្លួនអិតទាស់ ទើបទូលព្រះអីសូរថា «សូមទាន ល្អងធូលីព្រះបាទសាងរូបកាយខ្ញុំជាស្វានេះ ពេញជាស្រួលណាស់ហើយ មានទាំងដៃជើង ឡើងដើមឈើបាន កបកំលាំងលោតបេះផ្លែឈើអាស្រ័យបានដោយងាយ ទាំងអិតកិច្ចការធ្វើស្រែចំការជួញប្រែដូចយ៉ាងមនុស្សនោះឡើយ មិនបាច់កែប្រែអោយខ្ញុំទៀតទេ បើព្រះអង្គចង់កែនោះ សូមមេត្ដាកែសត្វខ្លាឃ្មុំវិញ ព្រោះរូបវាមិនសមរម្យល្អទេ គឺមុខនោះច្របូញ រោមខ្មៅជិតអិតមានកន្ទុយនឹងបត់ ឃើញអាក្រក់លើសគេនានា សូមមេត្ដាកែវាជាថ្មីចុះម្ចាស់»។ ព្រះអីសូរបានលឺស្វាថាដូច្នេះ ក៏ត្រាស់សួរទៅខ្លាឃ្មុំថា «ហៃចៅអច្ឆាជាតិ រូបកាយចៅអែងដែលយើងសាងអោយយ៉ាងនេះ តើជាទីគាប់ចិត្ដចៅអែងហើយរឺ ៗនៅទាស់ត្រង់ណាខ្លះ ចូរថាមកយើងនឹងកែអោយ?។
ឯខ្លាឃ្មុំមិនយល់ទោសខ្លួនក៏ឆ្លើយថា «រូបខ្ញុំនេះព្រះអង្គសាងអោយមានធ្មេញចង្កូមដ៏មុត ទាំងរោមខ្មៅជិតបិទស្បែកក្នុង កុំអោយសត្វតូចៗ មានមូសស្រាំងស្រួយជាដើមចូលយាយីបាន ហើយបានជើងទាំង៤ប្រកបដោយក្រចកមុត អាចឡើងដើមឈើព្រៃយកឃ្មុំអាស្រ័យជាភក្សាហារបាន អិតមានក្ដីកង្វង់រវល់ដោយការធ្វើស្រែចំការ ដូចមនុស្សក្នុងលោកនេះឡើយ រូបខ្ញុំនេះពេញចិត្ដខ្ញុំហើយ មិនបាច់កែទៀតទេ បើព្រះអង្គចង់កែ សូមកែរូបដំរីវិញចុះត្បិតរូបដំរីនោះ ខ្ញុំយល់ថាទាស់ខ្លាំងណាស់ គឺរូបអីមានប្រមោយ១ ក្បាលធំភ្នែកតូច ត្រចៀកកំភ្លាង រាងធំកោង មើលមិនសមសោះម្ចាស់។
ព្រះអីសូរលឺអច្ឆាថាដូច្នោះ ក៏សួរទៅកាន់ដំរីវិញថា ចៅហត្ថី រូបកាយចៅដែលយើងសាងអោយយ៉ាងនេះតើគាប់ចិត្ដចៅហើយរឺ ៗនៅទាស់ត្រង់ណាទៀតចូរថាទៅមើល?។ ឯដំរីពុំឃើញទោសខ្លួន ទើបទូលថា «ព្រះអង្គសាងរូបខ្ញុំ អោយមានកាយធំខ្ពស់លើសគេ ទាំងភ្លុកសោតក៏ល្អប្រើជាអាវុធបាន ទាំងកំលាំងហៅមាន អាចចាក់អាចព្រេចនូវសត្រូវអិតទើសទាស់ បរិភោគស្មៅជាអាហារ អិតក្ដីរវល់នឹងធ្វើស្រែកាប់ចំការ ដូចមនុស្សនោះឡើយ រូបខ្ញុំនេះគាប់ចិត្ដខ្ញុំហើយ ព្រះអង្គមិនបាច់កែទៀតទេ អែការដែលទាស់នោះ ឃើញទាស់តែសត្វអូដ្ឋ គឺរូបជាសេះ តែកវាវែង ដូចជាកកុកឃើញមិនសំនំសមជាសត្វពាហនៈឡើយ»។
ព្រះអីសូរក៏ត្រាស់ទៅអូដ្ឋវិញថា «ម្ដេចចៅអូដ្ឋរូបកាយចៅអែង សព្វថ្ងៃនេះស្រួលបួលហើយរឺ ៗនៅទាស់ត្រង់ណាខ្លះ ចូរថាទៅមើលយើងនឹងកែអោយ?»។ សត្វអូដ្ឋក៏ឆ្លើយថា «ព្រះអង្គសាងរូបកាយខ្ញុំមានកវែងអាចអើតស៊ីស្លឹកឈើខ្ពស់ៗបាន ហើយមានកំលាំងខ្លាំងក្នុងការបន្ទុកអាស្រ័យស្មៅផឹកទឹកឆ្អែត ហើយអាចអត់បាន៧ថ្ងៃមិនតោងអាស្រ័យក៏បាន ហេតុនេះ ខ្ញុំយល់ថាព្រះអង្គសាងរូបកាយខ្ញុំនេះវិសេសណាស់ហើយ មិនចាំកែប្រែទៀតទេ សូមព្រះអង្គកែរូបត្រងនន្ដមច្ឆាវិញ ព្រោះត្រីនោះរូបធំណាស់មិនសមនឹងភាពជាជាតិមច្ឆាឡើយ»។
ព្រះអីសូរក៏សួរទៅត្រីវិញ «ត្រីឆ្លើយថាព្រះអង្គសាងរូបខ្ញុំ មានកាយដ៏ធំលើសគេ អាចហែលហក់ក្នុងមហាសាគរសមុទ្រធំ អិតក្ដីកោតក្រែងនឹងរលកខ្យល់ព្យុះ នេះជាការស្រួលហើយ មិនចាំកែទៀតទេទាស់តែសត្វស្រមោច ព្រះអង្គសាងរូបស្រមោចតូចណាស់ទាបណាស់ គេដើរជាន់ពីលើបាន សូមព្រះអង្គកែវាទៀតចុះ» ព្រះអីសូរក៏សួរទៅស្រមោចដោយការក្រែងមិនគាប់ចិត្ដ អែស្រមោចក៏ឆ្លើយថា «ព្រះអង្គសាងរូបខ្ញុំតូចនេះស្រួលពេកហើយ តែមានភ័យអន្ដរាយមកដល់កាលណា ចង់រត់ជ្រកក្នុងសំរាមរឺកាកអំពៅក៏អិតទើស អែខាងអាហារសោតក៏រកបានងាយ តែបាយរឺអង្ករ១គ្រាប់ ក៏ទទួលទានបានឆ្អែតបរិបូណ៌ រូបកាយខ្ញុំនេះ ឃើញស្រួលលើសសត្វនានាក្នុងលោកនេះ មិនតោងចាំកែជាថ្មីទៀតទេ»។ ព្រះអីសូរលឺសត្វប្រាប់ក្ដីសុខចិត្ដគ្រប់គ្នាដូច្នេះក៏ស្ងៀមទៅហោង។ និទានរឿងនេះ បានជាគតិយ៉ាងណា ចូរអែងអត្ថាធិប្បាយទៅមើល?។
កូនសិស្សតបថា និទាននេះបានគតិដូចពាក្យសុភាសិតគឺច្បាប់ចាស់ថា «ពាក្យចាស់ពាក្យពីព្រេង ទោសខ្លួនអែងមើលមិនយល់ ទោសគេតូចសោតសល់ មើលយល់ប៉ុនទាំងភ្នំ»។ មួយទៀតមានគតិក្នុងនិតិថា៖ តិលមត្ដំ បរេសំវ អប្បទោសញ្ច បស្សតិ នាឡិកេរំបិ សទោសំ ខលជាតោ ន បស្សតិ បុគ្គលយល់ទោសអ្នកដទៃ តូចប៉ុនគ្រប់ស្ពៃ រឺល្ងសក ទោសខ្លួនប៉ុនដូងទាំងសំបក បែររករិះគន់គយមិនយល់។ តំរាសត្វលោកទាំងអស់ សឹងឃើញតែទោសគេត្រង់ទោសខ្លួនមើលមិនយល់ ដូចកលសត្វទាំងឡាយមានពានរជាដើម ដែលព្រះអីសូរសួររូបកាយរៀងខ្លួន សឹងឃើញតែរូបអ្នកដទៃ ទាស់មិនត្រូវភ្នែកខ្លួនទាំងអស់ អែត្រង់រូបកាយរបស់ខ្លួនអែង សឹងតែអួតថាល្អ ថាគាប់ចិត្ដអិតក្ដីទាស់អ្វីឡើយ។ អ្នកប្រាជ្ញគប្បីពិចារណាទៅទៀតចុះ។
ចប់តំរាឃើញទោសគេទី១២
រឿងមហាចក្រាមហិស្សរាធីបតី នឹងស្រមោចខ្មៅ
មានបរមខត្ដិយរាជមួយព្រះអង្គ ទ្រង់ព្រះនាមមហាចក្រាមហិស្សរាធិបតី មានរិទ្ធានុភាពផ្សាយអាណាចក្រទូទៅទាំងសាកល។ មានស្ដេច១០១ នាំសួយសារដំបារមាសចូលមកថ្វាយ ទោះស្ដេចគ្រុឌ នាគ យក្ខ ទេវតានិងសត្វ សីហរាជ ព្យគ្ឈរាជតោលៀងភាមហិសា ក៏សឹងចុះចូលមូលមកថ្វាយបង្គំសុំជាផ្លូវព្រះរាជមេត្រីទាំងអស់។ គ្រាកាលនោះ មានស្ដេចស្រមោចខ្មៅ១ចង់ឡើងសុំថ្វាយផ្លូវព្រះរាជមេត្រី នឹងស្ដេចនោះដែរ។ ថ្ងៃមួយទើបស្ដេចស្រមោចនាំពួកបរិវារអាត្មាទៅកាន់ផ្ទះសេនាបតី ដល់ហើយក៏និយាយថា «អ្នកសេនាបតីខ្ញុំនេះ មានចិត្ដស្រលាញ់ព្រះករុណាជាម្ចាស់អ្នកអែងនេះណាស់ ខ្ញុំមកនេះ ដើម្បីថ្វាយខ្លួនសុំព្រះអង្គជាផ្លូវព្រះរាជមេត្រីផង ដូច្នេះអ្នកសេនាចូរមេត្ដានាំប្រព្រឹត្ដិហេតុរបស់ខ្ញុំនេះ ចូលទៅក្រាបបង្គំទូលទ្រង់ជ្រាបជាមុន ព្រះអធ្យាស្រ័យ តើជាទ្រង់ប្រោសព្រមរឺពុំព្រម ត្បិតខ្ញុំជាជាតិសត្វតូចទាប ក្រែងព្រះទ័យយល់ថាពុំសមគួរ។
អែអគ្គមហាសេនាបតី បានស្ដាប់ពាក្យស្រមោចដូច្នោះ ក៏ទទួលពាក្យ ទើបរៀបអាត្មាម្នីម្នាចូលទៅគាល់ព្រះបរមខត្ដិយាក្រាបទូល តាមពាក្យស្ដេចស្រមោចនោះគ្រប់ប្រការ អែព្រះមហិស្សរាលឺថា ស្រមោចចង់ចូលមកជាព្រះរាជមេត្រី នឹងព្រះអង្គដូច្នោះ ក៏ទ្រង់ខាតព្រះទ័យដោយសេចក្ដីយល់ថា សត្វស្រមោចសង្អារជាសត្វថោកទាប មិនគួរ នឹងរាប់អានទៅទទួលមេត្រីនឹងវាអោយអាប់ព្រះកិត្ដិយស ព្រះអង្គគិតហើយទើបត្រាស់ថា «អាសត្វស្រមោចជាតិ តូចទាបណាស់ យើងជាស្ដេចធំពុំគួរនឹងទៅតាំងផ្លូវព្រះរាជមេត្រីនឹងវាឡើយ អ្នកអែងទៅប្រាប់វាចុះ ថាយើងមិនទទួលមេត្រីទេ យើងមេត្រីតែសត្វធំៗ យ៉ាងរាជសីហ៍ជាដើម។
ឯអគ្គមហាសេនាបតី ជាអ្នកមានបញ្ញាជ្រៅទើបក្រាបទូលទៅថា «ធម្មតានាយជាងឈើរឺជាងទងសឹងមានគ្រឿងដែកតូច ធំសំរាប់ធ្វើការ ការអែណាធំត្រូវប្រើគ្រឿងធំ យ៉ាងដែកឆាបពន្លាកធំទៅ ការអែណាតូចល្អិតត្រូវប្រើ គ្រឿងតូចៗទៅ ដូចយ៉ាងការរាជការរបស់ល្អងធូលីព្រះបាទសព្វថ្ងៃនេះ រាជការអែណាធំ ក៏ត្រូវប្រើយក្សរឺគ្រុឌរឺរាជសីជាដើមទៅ បើរាជការអែណាតូចល្អិតដល់មកយើងត្រូវប្រើសត្វតូចៗទៅតាមការនោះ ដូចយ៉ាងសត្វស្រមោចក៏មានប្រយោជន៍ខ្លះដែរ មានរឿងនិទានក្នុងទសជាតក៍ គឺរឿងព្រះមហោសថបណ្ឌិតពោធិសត្វថា កាលនោះព្រះបាទវិទេសរដ្ឋរាជមានកែវបុរាណ១ ជាគ្រឿងប្រដាប់រូបកែវនោះវែងមានរន្ធវៀចជាសណ្ឋានខ្ចៅបុរាណគេចោះដាក់ខ្សែ ប្រើយូរមក ខ្សែនោះចាស់រឹលក៏ដាច់ចេញពីដួងកែវ នឹងរកអ្នកអែណាយកខ្សែដោតដាក់ដូចមុនវិញពុំបាន ព្រះបាទវិទេសរដ្ឋរាជប្រើរាជអាមាត្យ អោយនាំយកកែវនោះទៅអោយព្រះពោធិសត្វដាក់ខ្សែ អែព្រះមហោសថបណ្ឌិតមានបញ្ញាអាចដោតកែវនោះ គឺលោកយកខ្សែសូត្រមកវិញត្របាញ់ ហើយយកស្ករលាយលាបចុងខ្សែក្នុងរន្ធកែវនោះ លាបទឹកឃ្មុំដាក់ជានុយស្រមោច អែស្រមោចទាំងឡាយកាលធំក្លិនស្ករទឹកឃ្មុំហើយ ក៏នាំគ្នាចូលទៅក្នុងរន្ធ កែវស៊ីស្ករទឹកឃ្មុំខាំទាញចុងខ្សែទៅតាមរន្ធវៀចចេញទៅម្ខាងបាន ទើបមហោសថបណ្ឌិតទាញខ្សែដោតកែវបុរាណនោះបានហើយអោយនាំទៅថ្វាយព្រះបរមក្សត្រិយ៍ក្នុងព្រះរាជបុរីវិញ។ រឿងបុរាណមានមកយ៉ាងនេះ ហេតុដូច្នេះ សូមព្រះអង្គទ្រង់ទទួលផ្លូវព្រះរាជមេត្រីនឹងស្ដេចស្រមោចនោះផងចុះ។
ឯព្រះបាទមហិស្សរាធិបតី បានស្ដាប់ពាក្យសេនាបតីទូលនាំរឿងបុរាណជាគតិដូច្នោះស្ដេចក៏ព្រមទើបត្រាស់ថា « អើអ្នកសេនាបតី បើដូច្នោះអ្នកទៅប្រាប់ស្ដេចស្រមោចនោះផងចុះ ថាយើងទទួលមេត្រីហើយអោយវាវិលទៅទីស្ថានវាចុះ មិនចាំឡើងមកគាល់យើងទេ បើយើងមានរាជការត្រូវការរក សឹមអោយឡើងមកគាល់។
ឯលោកអគ្គមហាសេនាបតី ក៏ក្រាបថ្វាយបង្គំលាចេញចាកទីគាល់ ទៅថ្លែងសេចក្ដីនោះប្រាប់ស្ដេចស្រមោច ៗ ស្រមោចក៏មានចិត្ដត្រេកអរ ដោយសមក្ដីប្រាថ្នា ទើបលាសេនាបតីនាំពួកពលទៅកាន់លំនៅនៃអាត្មាវិញហោង។ លុះនៅមកមានកាលសម័យថ្ងៃមួយ ព្រះបាទហិស្សរាធិបតី ស្ដេចផ្ទំលើព្រះទែនទី មានសត្វក្លឹស១វារចូលទៅក្នុងរន្ធព្រះកាណ៌នៃព្រះអង្គ ស្ដេចក៏ទ្រង់ក្រោកចាកទីបន្ទំ ខំយកចង្កៀលឆ្កៀលចាក់យកក៏ពុំបាន វារឹតតែរុកទៅខាងក្នុង ស្ដេចក៏រឹងឈឺពន់ពេកណាស់ ដាស់សម្ដេចព្រះទេវី នូវស្រ្ដីព្រះស្នំក្រមការអោយជួយយកក្លឹសនោះ។
ឯអស់ស្ដ្រីស្នំទាំងឡាយ មាននាងទេវីជាប្រធានសឹងភិតភ័យទីទៃៗ នាំគ្នាហៅពេទ្យហ្មមកប្រកបអោសថដាក់ចាក់ ទៅ ក្លឹសនោះក៏មិនចេញឡើយ ព្រះបរមខត្ដិយរាជក៏រឹងរិតតែឈឺខ្លាំង តាំងពីមជ្ឈិមយាមយប់ត្រាដល់បច្ចូសសម័យ ស្ដេចក៏នឹកទៅដល់គ្រុឌនាគយក្ខ គន្ធព្វ កុម្ភណ្ឌ រាជសីហ៍ នរសីហ៍ អោយមកជួយព្រះអង្គ។ អែអស់ស្ដេចទាំងឡាយ មានស្ដេចគ្រុឌជាដើមក៏មកកាន់ទីប្រជុំជំនុំគ្នា ដើម្បីនឹងគិតយកក្លឹសនោះជាកោលាហល សឹងទញ់ទាល់តំរិះប្រាជ្ញាទីទៃៗ ពុំមានអ្នកអែណាមួយនឹងអាចយកអាសាបាន។ គ្រាកាលនោះសេនាបតីនឹកទៅដល់ស្ដេចស្រមោចៗក៏នាំពួកពលបរិវារអាត្មាមកកាន់ទីប្រជុំ ទើបសេនាបតីប្រាប់ថា «ព្រះករុណាជាម្ចាស់យើងមានទុក្ខ ដោយសត្វតូចចូលទៅ ក្នុងព្រះកាណ៌នៃព្រះអង្គ អស់ពួកស្ដេចនានាសឹងទញ់ទល់ប្រាជ្ញាទីទៃៗ សេចក្ដីនេះតើអ្នកអែងគិតកែយ៉ាងណាបាន យើងរាល់គ្នាអស់តំរិះប្រាជ្ញាហើយ»។ ស្ដេចស្រមោចបានស្ដាប់ដូច្នោះហើយក៏ទទួលយកអាសា ទើបប្រើស្រមោច ខ្មៅពីរជាសេនាទាហានអោយចូលទៅក្នុងព្រះកាណ៌នៃព្រះមហិស្សរាធិបតី អែស្រមោចទាំងពីរ ក៏នាំគ្នាចូលទៅខាំទាញយកក្លឹសអំពីខាងក្នុងព្រះកាណ៌ ចេញមកខាងក្រៅបានហើយបង្ហាញដល់ប្រជុំជន មានព្រះបាទមហិស្សរាធីបតីជាដើម អែបណ្ដាប្រជុំជនទាំងឡាយ សឹងមានចិត្ដត្រេកអរសាទរមហិមា នាំគ្នាសរសើរក្ដីគាប់របស់ស្ដេចស្រមោចនោះ ជាអនេកបរិយាយផ្សេងៗ ហើយនាំគ្នាថ្វាយបង្គំលាចេញទៅកាន់លំនៅនៃខ្លួនទីទៃៗ។
រឿងនេះ បានជាគតិដូចបុគ្គលអ្នករាប់អានតែអ្នកមានយសស័ក្ដិនូវអ្នកមានសម្បត្ដិ ត្រង់អ្នកតូចពូជទាបរឺញាតិសន្ដានជាអ្នកក្រីក្រ ពុំរាប់អានឡើយ លុះដល់ខ្លួនមានកិច្ចការដូចមានអាវាហមង្គលជាដើមដល់មកនឹងទៅពឹងរកអ្នកមានសម្បត្ដិ មានយសស័ក្ដិនោះមកអោយជួយរែកសែងដងទឹក បុកស្រូវ ពុះអុសអែណាក៏បាន តោងពឹងអ្នកតូចតាមការទាប ការគួរធ្វើបាននោះអែង ដូចស្ដេចមហិស្សរាធិបតី បើមិនទទួលមេត្រីនឹងស្ដេចស្រមោចនោះហើយ ដល់ក្លឹសវាចូលត្រចៀក ធ្វើម្ដេចនឹងយកក្លឹសនោះចេញពីក្នុងត្រចៀកបាន ទៅប្រើស្ដេចគ្រុឌ នាគ យក្ខ គន្ធព្វ កុម្ភណ្ឌ រាជសីហ៍ នោះអែណា នឹងចូលក្នុងត្រចៀកបាន។ បទនេះអ្នកប្រាជ្ញគួរពិចារណាមើលជាគតិលោកហោង។