អក្សរសិល្ប៍ខ្មែរ
រឿងមហាចោរនៅទល់ដែន
ដោយសាង សាវាត
©រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាង
****************************************
១៣ - វាផ្ដាច់ព្រ័ត្រ
ថ្ងៃសៅរ៍ ទី6.សីហា 2016.ម៉ោង 9:16
មានន្ទជិះសេះយ៉ាងលឿនស្លុងបោលសំដៅទៅទិសអីសានខាងជើង កាត់ព្រៃមួយយ៉ាងធំដែលសំបូរពោរពាសទៅដោយរុក្ខជាតិធំតូច។ អ្នកនឹកស្រលាញ់ប្រទេសខ្មែរក្រៃពេក ដោយប្រទេសខ្មែរមានព្រៃនោះជាធនធាន ហើយដែលកូនខ្មែរស្រាវយកមិនចេះអស់។
ខាងលើមេឃ ផ្កាយរះព្រោងព្រាតនាកណ្ដាលនភាល័យពណ៌បៃតងខ្ចី ធាតុអាកាសត្រជាក់ស្រួលរកប្រទេណាមកប្រដូចគ្មានឡើយ។ បុរសស្រលាញ់ប្រទេសខ្មែរ ស្រលាញ់ប្រជនជាតិខ្មែរ ស្រលាញ់នឹងសាច់ នឹងឈាមអ្នក តែមាណពមកអាក់អន់ចិត្ដមួយយ៉ាងធំអនេក គឺខ្មែរមិនអែករាជ។ យាមទីពីរ។ ផ្កាយព្រឹករះត្រឈៃនៅទិសខាងកើត។ អ្នកជិះសេះយើងអស់កំលាំងយ៉ាងខ្លាំង។ លបស្ដាប់ខាងក្រោយគ្មានលឺសូរអ្វីសោះ។ ទឹកចិត្ដដ៏រីករាយមួយមកគ្របដណ្ដប់អ្នក។ បរិយាកាសព្រួយភ័យបើកវាំងននចេញស្រលះពីដើមទ្រូង ដើម្បីទុកបរិវេណអោយសេរីភាពបញ្ចេញរស្មីឡើង។ អ្នកឈប់នឹកនាដល់ខ្មាំងដែលដេញតាមប្រកិតអស់ពេលជាយូរមកហើយ។ ហើយបណ្ដាយសន្ដានចិត្ដអោយ ដើរលេងរាយមាយគ្មានទីដៅ។
ញើសដែលហូរ ៗចុះ កុំអោយតែនៅក្នុងកណ្ដាប់ដៃខ្មាំង។ គឺជាសំណាងមួយយ៉ាងធំហើយ ដែលបានរួចខ្លួននេះ។ ព្រឹត្ដិការណ៍ក្នុងប៉ុន្មានថ្ងៃនេះ មានមកយ៉ាងជ្រួលខ្លាំង។ ក្នុងការតស៊ូដើម្បីសេរីភាព និងដើម្បីអាយុជីវិតនេះ មានន្ទនឹកឃើញនាយកោប អគ្គី នាងយីហ៊ុប . . . មែន! នាងយីហ៊ុបគួរនឹកខ្លាំងជាងគេ។
នៅពីចំងាយលើទួលដំបូក ភ្នក់ភ្លើងមួយឆេះផ្លុងៗ កណ្ដាលទីងងឹត ឃើញបីដូចភ្លើងរបស់បិសាចកំណាចណាមួយ។
អៃយ៉ា! ខ្លាំង រឺ មិត្ដ?
មានន្ទភ័យញ័រពោះឡើងវិញ។ បុរសលោតចុះពីលើខ្នងសេះចងអាជនេយ្យ រួចក៏តាំងលូនសំដៅទៅទីដែលមានភ្លើង ដោយប្រយ័ត្នមិនអោយមានលឺសូរអ្វីដល់តិចតួចឡើយ។ ក្នុងពេលកំពុងលូននេះ ឆ្កែមួយក៏ព្រុសឡូឡើង។ អ្នកលបភ័យតក្កមានឹកថា ម្ដងនេះមុខជាស្លាប់មិនខាន។ មនុស្សបួននាក់ក្រោកច្រូង។ បរិយាកាសស្ងប់ស្រួលក៏ប្រែទៅជាតឹងតែងវិញយ៉ាងខ្មួលខ្មាញ់។ អ្នកដុតភ្លើងត្រៀមខ្លួនព្រឹប ខ្លះរត់រកដាវ ខ្លះឆក់បានព្រួញគ្រប់ៗគ្នា។
- គឺជាទាហាន
- ជនអ្នកត្រៀមអោនៗខ្លួនទៅពួនរាយជាខ្សែតាមគល់ឈើ។ ឆ្កែកាន់តែព្រុសខ្លាំងឡើង សំលឹងទៅទិសដែលមានន្ទលូនមក។ ពួកអ្នករោមភ្លើងកំហែងឡើងថា:
- - អ្នកណា ?
- មានន្ទដែលគិតតែថយរត់ដកខ្លួនកាលបើលឺសូរមាត់ស្រែកសួរនេះក៏សប្បាយចិត្ដជាពន់ពេក ដូចបានរស់ឡើងវិញម្ដងទៀត ក្រោកឈរដើរទៅមុខស្លុងអិតបង្អង់។ មាត់អ្នកសួរបន្លឺឡើងទៀតថា :
- - អ្នកណា ? លោកគ្រូរឺអី ?
- - អឺ !
- សូរមាត់ក៏ស្ទុះច្រូងច្រាងឡើង ជំនួសសូរដាវដែលយើងស្មានថា មុខជាបានលឺនោះ
- - អូ ! លោកគ្រូ ! លោកគ្រូ ! វើយ ! អាកោបៗ
- - អើយ
- - អគ្គី ! អគ្គីអើយ !
- - អើយ !
- - លោកគ្រូទេវើយ !
- អ្នកទាំងអស់គ្នារត់ស្រទៅទទួលមានន្ទដែលសើចស្មាញដើរចូលកាន់តែជិតមក។ មានន្ទទៅទះស្មាបុរសម្នាក់ដែលមានមាឌស្ដើងខ្ពស់ដើមទ្រូងធំក្រអាញ
- - ម៉េចមហាកាលសុខសប្បាយទេ ?
- បុរសឈ្មោះមហាកាលធ្វើគារវកិច្ចយ៉ាងគោរព រួចឆ្លើយយ៉ាងរាក់ទាក់តបវិញថា :
- - បាទ ! ចុះលោកគ្រូ ?
- - សុខសប្បាយជាទេ ។ កូនចៅទាំងអស់មានប៉ុន្មាន ?
- - រួមទាំងខ្ញុំបាទ ទាំងអាកោប ទាំងអគ្គី ទាំងកូនទាហានបានដប់ប្រាំនាក់
- ជនទាំងដប់ប្រាំនាក់ដូចរៀបរាប់មកនេះ ឈរត្រង់ខ្លួន មុខញញឹម រកមានន្ទដែលញញឹមរកអ្នករាល់គ្នាវិញ
- - អឺ ! ប៉ុណ្ណឹងបានហើយ
- មហាកាលដែលមើលមុខមានន្ទចំជាងគេនោះ និយាយឡើងថា :
- - ខ្ញុំមិនដឹងខ្លួនផង ស្រាប់តែអាកោបទៅដល់ផ្ទះខ្ញុំទាំងយប់។ ខ្ញុំសួរវាភ្លាមថា មានការអី វាក៏រាយការណ៍ប្រាប់ខ្ញុំៗ ក៏ប្រមូលគ្នាភ្លាមបានតែប៉ុណ្ណឹងអែង
- មានន្ទចោលភ្នែកទាំងពីរយ៉ាងមេត្រីរាប់អានទៅលើមុខមហាកាល
- - ចុះអ្នកអែទៀតទៅណា ?
- - ហ៊ី ! លោកគ្រូរកហៅគេមិនទាន់ ស្រទុំវានៅផ្ទះរឺទេក៏មិនដឹង ស្បៃវែង និង អរុណមិននៅទេ
- - ទៅណា ?
- - បាទ ! លោកគ្រូអើយ ខែនេះគេទៅទន្លេបាត់អស់ហើយ។ នៅតែខ្ញុំទេ មិនចេះសោះខាងផ្លូវទឹក
- អ្នកទាំងអស់គ្នាដែលឈរជុំវិញជនទាំងពីរស្ដាប់យ៉ាងជក់ចិត្ដ ថ្វីត្បិតតែកិច្ចសន្ទនានេះគ្មានជំរៅអ្វីឡើយ
- - កាលណាពួកនោះមកវិញ ?
- - ប្រហែលកន្លះខែទៀត
- មានន្ទបែរទៅកាន់ស្មាកោបម្ដងវិញ រួចសួរថា :
- - ម៉េចកោប ?
- នាយកោបបញ្ឈរភ្នែកឡើងទៅលើធ្វើអៀនប្រៀនឆ្លើយថា :
- - ខ្ញុំបាទភ័យណាស់ ដោយមិនដឹងថាយប់នាះ លោកគ្រូបែកទៅខាងណា
- មានន្ទសើចកាន់តែខ្លាំងឡើង លេចធ្មេញសស្គុស រួចបែរទៅរកនាគី សហជីវិនចាស់ទៀត
- - គឺភ័យដែររឺទេ ?
- - ខ្ញុំបាទវាយថយ ៗ រួចគេចផុតទៅ
- - ទាំងអស់គ្នាមានត្រូវរបួសដែររឺអ្វី ?
- - បាទទេ !
- នាយកោបក៏ឆ្លៀតបញ្ចូលសំលេងខ្លួនជាមួយអគ្គីទៀតថា :
- - បាទទេ !
- មហាកាលកាត់ថា :
- - ពួកនេះ លោកគ្រូទុកចិត្ដចុះ ថាវាយននៀលដូចត្រីក្រាញ់
- នាយកោបរឹតតែអៀនដោយគេបញ្ជោរបន្ដិចនេះ យកម្រាមដៃលូកមាត់ អោនមុខលួចសំលក់មហាកាល។ ជនទាំងអស់គ្នាក៏សើចលាន់ក្អាកក្អាយ។ ទាំងពលទាហាន ទាំងមេទ័ព ទាំងមេបន្ទាប់មកគេទាំងអស់គ្នាសប្បាយរីករាយលើសធម្មតា។ នាយគីនឹកឃើញនិយាយថា:
- - អុញ ហ៎្ន ! ភ្លេចសួរលោកគ្រូ តើពិសារបាយហើយរឺនៅ ?
- - នៅ តែខ្ញុំស្រេកទឹកណាស់ មានទឹកមួយផ្ដិលទេ ?
- មហាកាលទាញដៃនាយកោបមកឆ្ងាយពីស្មាមានន្ទ ទះក្បាលមួផូងរួចនិយាយថា:
- - អូ ! យកទឹកមកជូនលោកគ្រូ ។ កោប ! រួចមករកដាំបាយជូនលោកគ្រូទៀត
- នាយកោបជ្រុលតះៗ ទៅមុខ។ មានន្ទសួរទៅមហាកាលថា
- - មានអ្វីធ្វើជាអាហារ ?
- - មាន ! លោកគ្រូសាច់ទន្សាយខ្ញុំទើបបាញ់បាន !
- - អើ បានទន្សាយផង! នាំអោយពិបាកទេរឺ ?
- - ទេ ! មិនអីទេលោកគ្រូ ធ្វើតែមួយសន្ទុះរួចហើយ
- ជនទាំងអស់ ពុំព្រមទៅណាឆ្ងាយពីមានន្ទសោះ។ មានន្ទ ក៏និយាយពីស្ថានការណ៍បច្ចុប្បន្នអោយអ្នករាល់គ្នាស្ដាប់ រួចដាស់ទឹកចិត្ដអ្នករាល់គ្នាថា :
- - យើងត្រូវតែតស៊ូ។ ការនេះពិបាក តែជាការចាំបាច់។ ការនេះធំ តែជាការដែលគេអាចសំរេចបានដោយយើងពួតដៃគ្នាពុះពារឡើង។ ក្នុងសង្គ្រាមកុំខ្លាច បើយើងខ្លាចខ្មាំងបានចិត្ដរឹតតែរឹបវាយយើង។ បើយើងហ៊ានខ្មាំងខ្លាចយើងវិញ។ នៅពេលតស៊ូ រឺ ខ្មាំងសំលាប់យើង រឺ យើងសំលាប់ខ្លាំង។ មានតែពីរយ៉ាងនេះទេ។
- ក្រៅពីនេះមានន្ទបាននិយាយអំពីវិន័យដែលត្រូវកាន់ គឺកុំធ្វើបាបដល់អ្នកស្រុក កុំសំលាប់ខ្មែរគ្នាអែង វាយចោះយកតែខ្មាំងពិតៗ៘ អ្នកទាំងអស់គ្នាស្ដាប់ដោយរំភើបញាប់ញ័រក្នុងចិត្ដយ៉ាងខ្លាំង។
- លុះបរិភោគអាហាររួច មានន្ទនិទ្រាលក់ស្កប់ស្កល់។ មហាកាលដាក់យាមដើរមើលនាយអាយ រួចទើបចូលនិទ្រាដែរ។ ភ្លើងភ្នក់ក៏រលត់ឈឹង។ យប់ដំបូងនៃការបដិវត្ដន៍ ក៏ចាប់កើតឡើង។ មាន់រងាវភ្លឺស្រាងៗ។ មានន្ទភ្ញាក់នឹងសំរែកទាហានយាមដែលលឺសូរអូយៗ ដោយព្រួញអសិរពិសមួយរត់មកបុកចំដើមទ្រូង។ មហាកាលស្ទុះលោតច្រងាងស្រែកឡើងទាំងញីភ្នែកស្រពេចស្រពិលថា : ត្រៀមៗ។ មិនយូរប៉ុន្មានទ័ពនឹងទ័ពទល់មុខគ្នា។ ព្រួញបាញ់ទៅបាញ់មកគ្មានឈប់ឈរ។ ខាងខ្មាំង យើងលឺមាត់និលពេជ្រដែលបញ្ជាអោយចូលៗ។ យូរៗ កងទាហាននិលពេជ្រដួលច្រងាងៗ។ ព្រួញរត់ធ្លាក់ដូចគ្រប់ភ្លៀង។ មានន្ទនិយាយទៅមហាកាល នាយកោប និង អគ្គីថា :
- - ពួកវាច្រើនណាស់ ។ តាមស្មានប្រហែលជាមួយរយនាក់។ តែយើងតស៊ូទាល់តែឈ្នះដៃ ពីព្រោះយើងចាញ់ក្នុងពេលនេះ មុខជាយើងកទ័ពមិនកើតឡើយ។
- មហាកាលសើចបណ្ដើរ យិតធ្នូបាញ់បណ្ដើរដោយស្រែកថា :
- - ទៅហើយវើយ ! អាម៉ាក !
- សូរមាត់ទាហាទាំងសងខាងលាន់លឺទ្រហឹងអឹងកងតិះដៀលគ្នា។ ទៅជារឿងសង្រ្គាមទៅជារឿងសប្បាយវិញ។ មនុស្សម្នាក់ៗ លែងគិតស្លាប់ លែងភិតភ័យ លែងនឹកនាអ្វីឡើយ។
- មានន្ទលុះឃើញថា គ្រាប់ខាងខ្លួនថយហើយ ក៏បញ្ជាថា :
- - បាញ់មួយៗ កនយើង ! បាញ់ចោះយកមួយៗ
- នាយកោប ដែលនៅចុងស្រែកថា :
- ប្រយ័ត្ន ! ចុងចែងខាងឆ្វេង ពួកវាឡើងខាងនេះហើយ !
- អគ្គីស្រែកថា :
- - មិនអីទេ ! អោយវាមកច្រើនចុះស្រួលបាញ់
- មហាកាលបង្កូកឡើងថា :
- - បាញ់អាកូន បាញ់អោយអស់ដៃ
- ទ័ពទាំងពីរក៏កាន់តែជិតគ្នាឡើងៗ។ ពលរេហ៍ខាងនិលពេជ្រស្លាប់ដេរដាស ឈាមហូរក្រហមឆ្អៅលើប្រថពី។ ខាងមានន្ទស្លាប់បីនាក់ថែមទៀតរួចរបួសប្រាំនាក់។ តែអ្នកដែលរបួសទាំងប៉ុន្មាន ក៏នៅតែតស៊ូពុំព្រមឈប់ឡើយ។ មានន្ទស្រែកបញ្ជាវ៉ាសឡើងថា:
- - ចូល ! អាកូន អាវុធនៅដៃចូល !
អ្នកទាំងអស់គ្នាគ្រវាត់ស្នាចេញចាប់ដាវ ស្ទុះសំរុកទៅរកគូសត្រូវទីសមរភូមិក៏ប្រែទៅជាទីប្រកាប់ប្រចាក់វិញយ៉ាងអស្ចារ្យ។ មានន្ទស្ទុះទៅរកនិលពេជ្រទៀត។ មហាកាលត្រូវគេរោមដូចមមង់។ នាយកោប អគ្គីក៏កាប់យ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់។ ជនទាំងពីរក្រោយនេះ ញាក់មុខដាក់គ្នាធ្វើគួរអោយចង់សើច។ កងខាងនិលពេជ្រ វិនាសអស់ជាងពាក់កណ្ដាលទៅហើយ។ ខាងមានន្ទដែលពីដើមដំបូងហាក់តឹង អីលូវបានធូរ ហើយសង្ឃឹមថា មានជ័យជំនះនៅចុងបំផុតមិនខាន។ អ្នកបែរមើលគ្នាអ្នក ឃើញនៅសល់៥នាក់គាត់។ អ្នកញញឹមជានិច្ច។ ខាងសត្រូវនៅសល់គ្នាប្រមាណសាមសិបនាក់ទេ។
- មានន្ទនិយាយទៅកាន់និលពេជ្រថា :
- - ម៉េចពេជ្រ ស្គាល់ដៃមានន្ទហើយរឺនៅ ?
- - និលពេជ្ររងបណ្ដើរ ឆ្លើយបណ្ដើរ :
- - ខ្ញុំមានកិត្ដិយសណាស់ ដោយបានតយុទ្ធផ្ទាល់ដៃអែងជាមួយមេទ័ពខ្មែរម្នាក់
- - គួរដែរ ! ដាវជាងដប់ទល់នឹងដាវមួយ
- ក្នុងពេលនោះ មហាកាលស្រែកឡើងថា :
- - លោកគ្រូកាត់!
- មានន្ទក្រលេកកន្ទុយភ្នែកទៅក្រោយខ្នង ឃើញទាហានម្នាក់កាន់កាំបិតស្ទុះស្លុងមក។ អ្នកគេចភ្លែត ទាហាននោះជ្រុលទៅចំដាវនិលពេជ្រ។ ឆ្លៀតអោកាសនោះ មានន្ទវាត់ដាវម៉ាំងទៅត្រូវដៃស្ដាំនិលពេជ្រដែលដួលផ្កាប់មុខឈាមហូរសស្រាក់។
- នាយកោបបន្លឺឡើងថា :
- - ជយោ ! លោកគ្រូ ! ដួលមេហើយវើយ!
- និលពេជ្រស្ទុះក្រោកយ៉ាងប្រញាប់ កាត់ដាវមានន្ទដែលកាប់បន្ថែមផ្ដាច់ព្រ័ត។ តែសំណាងល្អ និលពេជ្រក្រោកឈរវិញបាន សូរដាវក៏លាន់លឺសូរប៉ែសៗដដែល។ មនន្ទសើចនិយាយថា:
- - អីលូវសល់តែប្រាំនាក់ទេ រួចពេជ្រអែងរបួសទៀតផង
- - ស្លាប់នឹងដាវមេទ័ពជាធម្មតាទេ តែបើមេទ័ពស្លាប់នឹងដាវពេជ្រវិញណា! មិនដឹងទៅជាយ៉ាងណាទេ . . .
- - ការស្លាប់ជាការធម្មតា
- នាយកោបស្រែកថា
- - វាយផ្ដាច់ព្រ័ត្រវើយ! កនយើង!
- សូរសង្រ្គាមក៏លឺឡើងដូចមុនដំបូង។ និលពេជ្រមានចិត្ដភ័យបារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំង។ ខាងមានន្ទសល់៥នាក់។ ខាងខ្លួននៅដប់ប្រាំនាក់គត។ អីលូវកោបកំហែងវាយផ្ដាច់ព្រ័ត្រទៀត
- និលពេជ្របញ្ជាឡើងថា :
- - ស៊ូកនយើង ! ប្ដូរកនយើង !
- - វាយផ្ដាច់ព្រ័ត្រ !
- រួចគឺសូរមាត់មហាកាល មាត់អគ្គីដែលឆ្លើយតែពាក្យមួយ «វាយផ្ដាច់ព្រ័ត្រ ៗ »។
- ខាងនិលពេជ្ររបេះដប់ប្រាំនាក់ទៀតជាបន្ទាប់នោះ ណាឈាមហូរនៅដៃស្ដាំយ៉ាងខ្លាំង និលពេជ្រមើលឃើញសេចក្ដីស្លាប់នៅខាងមុខជាប្រាកដ។
- - ម៉េចពេជ្រល្មមចុះចាញ់ទេ ?
- - ពេជ្រមិនដែលចុះចាញ់អ្នកណាទេ
- - ហាស ៗ ស៊ូមែន ប្រុងៗៗៗ។
- ពេជ្រទន់ដៃណាស់ទៅហើយ។ អ្នកដួលរមៀលខ្ពោកនៅដី ក្រោមចុងដាវមានន្ទដែលខ្លាំងដូចភ្នំ
- ស្រាប់តែជើងសេះលាន់លឺគគឹកមក។ ពេជ្រប្រឹងកាត់នឹងដាវមនន្ទជាចុងក្រោយបង្អស់។ ទ័ពសេះស្រែកហោទ្រហឹងអឹងកង។ មានន្ទក្រលេកឃើញស្រែកថា :
- - ប្រុងយើង ប្រុងវិញម្ដង ពួកវាមកទៀតហើយ
- មានន្ទស្ទុះទៅជិតមហាកាល បញ្ជាក់ថា :
- - អោយកោប អគ្គី មកជិតយើងមក ឆាប់ៗៗ
- មហាកាលបញ្ជាក់ថា :
- - កនយើង ! ទល់ខ្នងគ្នា !
ទ័ពសេះក៏ចុះពីលើអាជានេយ្យយ៉ាងរួសរាន់រត់សំរុកមកទៀត។ គ្នាមកថ្មីមានចំនួនប្រមាណសាមសិបនាក់។ ខាងមានន្ទនៅសល់បួននាក់គត់ ដូចមានឈ្មោះមកស្រាប់។ ទាំងបួននាក់វាយថយ ដំកង់ជាវង់មូលទល់ខ្នងគ្នា។ ការប្រកាប់ប្រចាក់ក៏មានសន្ទុះខ្លាំងឡើងជាថ្មីដដែល។ ខាងលើព្រះអាទិត្យរះកាន់តែខ្ពស់ណាស់ទៅហើយ។ ពន្លឺកំដៅមកពាសពេញពសុធា។ ជនទាំងបួននាក់បែកញើសអស់កំលាំងក្រៃពេក។ មានន្ទសើចនិយាយទៅកាន់មេទ័ពថ្មីខាងខ្មាំងថា :
- - ពោធិ អែងមិនខែងទេ !
- ពោធិខាំធ្មេញពេបមាត់
- - គេច្បាំងយកឈ្នះណ៎ា ! លោកគ្រូ
- មហាកាលនិយាយថា :
- - យើងឈ្នះត្រង់គ្នាតិច រួចសំលាប់បានច្រើន
- ពោធិសើច :
- - ហ៎ាសៗ យើងឈ្នះត្រង់សំលាប់បានមេទ័ពក្បត់មួយ
- មហាកាលស្រែក :
- - យ៉ាស
- មានន្ទភ័យក្ដុកៗ សួរថា
- - ម៉េចកាល ! តបានទេ ?
- - បាទ ! បានលោកគ្រូ
- - ធ្ងន់ទេ ?
- - គ្រាន់តែឈាមទេ
- បន្ដិទៀត កោបលាន់មាត់ថា
- - អូយ !
- មានន្ទសួរទៀត
- - ម៉េចកោប?
- - បាទ ! អត់អីទេលោកគ្រូ គ្រាន់តែបះមួយដាវទេ
- - ពោធិសើចក្អាកក្អាយ
- - ម៉េច ! លោកមេទ័ពដាក់អាវុធទេ
- - យ៉ាស !
- មហាកាលសួរ
- - ម៉េច ! លោកគ្រូ ?
- - មិនទាន់ស្លាប់ទេ
- ខាងសត្រូវស្រែកជយោទ្រហឹងអឹងកង
- មានន្ទចុកចាប់យ៉ាងខ្លាំង។ អ្នកនិយាយថា
- - វាយ ! កនយើង វាយផ្ដាច់ព្រ័ត្រ !
សូរដាវលាន់លឺចែសៗជានិច្ច។ សូរនេះកាន់តែថយទៅៗ បន្ដិចម្ដងៗ លាន់លឺខ្លាំងវិញ បន្ដិចចុះវិញ។ មានន្ទមហាកាល នាយកោប អគ្គី នៅតែតយុទ្ធជានិច្ច។ គួរអោយអាសូរណាស់ ខ្លួនជនទាំងបួននាក់ហូរឈាមរហាមជំនួសញើសដែលហូរពីមុនមក។ ដាវខ្លាំងឃើញច្រុះបែក មួយជាពីរព្រឹលភ្នែកអស់។ ជនទាំងបួនដួលដូចដំរីត្រូវគ្រាប់។ ជនទាំងបួនគ្រវាសដាវជាចុងបង្ហើយ។ ជនទាំងបួនប្រឹងឈរតែពុំរួច។ ជនទាំងបួនជ្រោមលើក្បាលជង្គង់ទល់ខ្នងគ្នា។ ជនទាំងបួនដួលគរលើគ្នាម្ដងម្នាក់ៗ ជាទីអវសាន។